stilte | inspiratie | ontmoeting

’Wie de wereld voor God wil winnen, zal de moed moeten hebben er mee in conflict te komen.’’

Pater Karmeliet Titus Brandsma (1882-1942).

 

Pelgrimsoord Dokkum

 

‘Hier werd Bonifatius het levenslicht ontnomen, hier ging voor Friesland het licht van het Evangelie op.’  Het martelaarsbeeld van de Heilige St. Bonifatius, vlakbij de bron van de Bonifatiuskapel, verwijst naar de moordaanslag bij Dokkum op 5 juni 754 na Chr.  In de vroege ochtend van deze dag werd ergens bij Dokkum de christelijke missionaris en bisschop Bonifatius, samen met 52 gezellen, overvallen en vermoord door Friezen die zich verzetten tegen de christelijke missie in hun regio.

Bonifatius groeide op als monnik in Zuid-Engeland, maar zette zich in zijn latere leven in voor christelijke missie onder Germaanse volken op het Europese continent. Zijn werkterrein was gebied dat tegenwoordig bekend is als Duitsland (met name Hessen en Thuringen) en het leefgebied van Friese stammen aan de kust van de Noordzee en Waddenzee (tegenwoordig Nederland). Bonifatius was een invloedrijke geestelijke in de leiding van de christelijke kerk op het Europese continent tijdens de vroege Middeleeuwen.  Zijn strijd voor opbouw van één christelijke kerk in Europa onder leiding van de paus van Rome, bedoeld als onafhankelijk geestelijk tegenhanger van het wereldlijk gezag van koningen en keizers, bezorgde hem na zijn dood de bijnaam ‘eerste bouwheer van Europa.’  Spoedig na de moord bij Dokkum werd hij door paus Gregorius II heiligverklaard.

Een gedachteniskerk voor Bonifatius, gebouwd op de stadsterp van Dokkum, trok bedevaartgangers uit heel Europa. Dokkum is de enige Nederlandse stad begonnen als pelgrimsoord; het gevolg van het toeval van een historische moord en internationale bekendheid in Europa.  Norbertijner of Praemonstratenzer stadsklooster in de binnenstad beheerde eeuwenlang de bron en Bonifatiusverering van Dokkum. In Duitsland staat Bonifatius te boek als grondlegger van de Duitse christelijke kerk.

Wonder van de bron

 

De zoetwaterbron bij het beeld van Bonifatius is een natuurlijke wel die van oudsher op deze plek in werking is. Een plek nog ouder dan Bonifatius zelf toen hij in 754 met zijn gezellen hier rondtrok. Zoet bronwater in toenmalig zilt kustgebied aan zee –  dijken als bescherming tegen de zee ontwikkelden zich pas vanaf het jaar 1000 – was een gunstige conditie voor de groei van Dokkum als een van de oudste steden in het noorden van Nederland.  Middeleeuwse Bonifatiuslegenden verklaren de unieke bodemschat aan het Wad als ‘het wonder van de bron’.  Het zoet water dat eeuwenlang spontaan opwelde in de kerk van Bonifatius op de terp van Dokkum, gold als een wonder van God verricht door de heilige bij zijn komst naar Friesland. Het bronwater van Dokkum leverde eeuwenlang schoon drinkwater voor de bewoners en grondstof voor bierproductie en andere ambachtelijke industrie. Tot de komst van de moderne drinkwatervoorziening - begin 20e eeuw - leverde de stad ook water uit de bron als voorraad aan andere Friese steden.

 

Bedevaarten

 

Middeleeuwse Bonifatiuspelgrimage stopt in 1580 na doorbraak van de Reformatie in de christelijke kerk van Europa. Bij 16e eeuwse godsdiensttwisten tussen katholieken en protestanten koos het noorden van Nederland, waaronder Friesland, voor het protestantse kamp. Dat maakte in 1580 een eind aan de bedevaarten en heiligenverering van Bonifatius in Dokkum. Het Norbertijner stadsklooster op de terp in de binnenstad werd afgebroken; de bron op de terp dichtgegooid. (Vanaf 2018 zijn contouren van de vroegere Abdijkerk en de bron op de terp weer zichtbaar gemaakt voor bezoekers). Herleving vierhonderd jaar na 1580 van bedevaarten naar Dokkum (in 1926) en de bouw van de neo-romaanse pelgrimskapel (in 1936) bij de waterbron buiten de stadswallen is het werk van Dokkumer katholieken en de Friese monnik en pater – Karmeliet Titus Brandsma.

 

 

 

Eucharistieviering in de pelgrimskapel:

iedere donderdag 19.00 uur.

U bent van harte welkom!

 

Processiepark:

Dagelijks vrij toegankelijk.

Van 20.00 - 7.00 uur gesloten voor publiek.

 

Bonifatiuskapel: open van 1 juni tot 15 september

Dagelijks van 14.00-17.00 uur; entree vrij.

Groepsrondleiding en bezoek aan de kapel is

op afspraak het hele jaar door mogelijk. Ook

voor scholieren, studenten en internationale

groepen.

 

De Bonifatiuskapel is het nationaal heiligdom van het bisdom Groningen-Leeuwarden in noord Nederland.